राजेश खड्का
14 मे 2023 मा विश्वभर अन्तर्राष्ट्रिय आमा दिवस मनाइयो। तर आज, हजारौं कश्मीरी महिलाहरू अधिराज्य कश्मीरमा भारतीय सेनाद्वारा हिरासतमा बेपत्ता पारिएका र विभिन्न जेलहरूमा नजरबन्दमा परेका आफ्ना छोराहरूको फिर्ताको लागि पर्खिरहेका छन्।
अन्तर्राष्ट्रिय मातृ दिवसको अवसरमा जारी गरिएको प्रतिवेदनले भारतको राज्य आतंकवादको निरन्तरताका कारण १९८९ देखि महिला र बालबालिकासहित ९६,१९२ कश्मीरीको हत्या भएको उल्लेख गरेको छ। भारतीय सेनाबाट २२,९६० महिला विधवा भएका छन् भने ११,२५७ बलात्कृत, अपमानित वा अपमानित भएका छन्। अवधिमा दुव्र्यवहार।
गैरकानूनी रूपमा हिरासतमा रहेका एपीएचसीका नेता, कार्यकर्ता, उलेमा, पत्रकार, मानवअधिकार रक्षक र युवाका आमा, श्रीमती र छोरीलगायतका आफन्तले भारत र आइआइओजेकेका विभिन्न जेलमा रहेका आफ्ना आफन्तको स्वास्थ्यप्रति गम्भीर चिन्ता व्यक्त गरेका छन् ।
प्रतिवेदनमा ६३ वर्षीया प्रतिरोधी नेता आसिया अन्द्राबी, नहिदा नसरीन फेहमिदा सोफी, शाजिया अख्तर र इन्शा तारिकलगायत दुई दर्जनभन्दा बढी महिलालाई झुटो आरोपमा भारतको कुख्यात तिहार जेललगायत विभिन्न जेलमा गैरकानूनी रूपमा थुनामा राखिएकोमा दुःख व्यक्त गरिएको छ।
प्रतिवेदनले औंल्याएको छ कि सेनाले यस अवधिमा करिब 8,000,००० कश्मीरीहरूलाई हिरासतमा बेपत्ता पारेको थियो र ती मध्ये अधिकांश बेपत्ता मानिसहरूका आमाहरू उनीहरूको फिर्ताको लागि पर्खिरहेका थिए। संयुक्त राज्य अमेरिकाको वेस्ट भर्जिनियामा शान्ति कार्यकर्ता एन रिभ्स जार्भिसकी छोरी अन्ना जार्भिसले समाजमा आफ्नी आमाको योगदानको लागि गरेको निरन्तर प्रयासको फलस्वरूप सन् १९१४ देखि मे महिनाको दोस्रो आइतबारलाई आमा दिवसको रूपमा मनाइन्छ।
कश्मीरी आमाहरूले भारतीय राज्य आतंकवादको पीडा भोग्नुपरेको भन्दै आमासहित काश्मिरी नारीहरूले आफ्ना नजिकका र प्रियजनहरूलाई भारतीय गोलीबाट गुमाएकाले परम पीडा भोग्नु परेकोमा दुःख व्यक्त गरिएको छ।
प्रतिवेदनमा हजारौं कश्मीरी आमाहरूले भारतको अवैध कब्जामा रहेको जम्मू कश्मीर (IIOJK) मा जेलमा परेका वा जबर्जस्ती बेपत्ता पारिएका छोराहरूको फिर्ताको लागि पर्खिरहेका छन्। धेरै कश्मीरी आमाहरू, अहिलेसम्म, भारतीय सेनाको हिरासतमा बेपत्ता भएका आफ्ना छोराहरू खोज्ने क्रममा मृत्यु भइसकेका छन्।
यसले कश्मीरका आमाहरूलाई भारतीय सेनाले शहीद भएका आफ्ना छोराहरूको मृत्युमा शोक गर्न र उनीहरूलाई मनपर्ने ठाउँहरूमा गाड्न पनि अनुमति नदिइएकोमा दुःख व्यक्त गरेको छ।
यसैबीच, हसिना बेगम सहित धेरै आमाहरूको मृत्यु भयो जसको छोरा सैयद अनवर शाह, पेशाले पर्खाल चित्रकार थिए, 21 जुलाई 2000 मा श्रीनगरमा भारतीय सेनाले गिरफ्तार गर्दा बेपत्ता भयो।
कश्मीरको सुदूर गाउँ करहामाकी महतबा बेगमको सन् १९९० मा क्र्याकडाउनको क्रममा पक्राउ परेका छोरालाई खोज्दै गर्दा मृत्यु भयो। उनका छोरा मोहम्मद याकुब खान मजदुर थिए।
२१ जनवरी २००० मा भारतीय सेनाले गिरफ्तार गरेका आफ्ना एक मात्र छोरा शब्बीर हुसेन गासीको बेमिनाको डुङ्गा चालक कोलोनीकी मिश्रा बेगमको मृत्यु भयो। छोरा एक दिन फर्कने आशामा स्तम्भदेखि खम्बासम्म खोजी गर्दै गर्दा हमिदा परवीनको सन् २०१२ मा मृत्यु भयो। घरमा। उनका छोरा आबिद हुसेन विद्यार्थी भएको विवरणले जानकारी दिएको छ ।
राजबाग निवासी झुना बेगम, जसको छोरा मे १९९६ मा बेपत्ता भएको थियो जब उनलाई सेनाले उनको घरमा छापा मारेर पक्राउ गरेको थियो। उनका छोरा इम्तियाज अहमद वनपाल थिए। सन् २०११ मा छोरा घर फर्किने क्रममा जुनाको मृत्यु भयो ।
बटामालू क्षेत्रकी हलिमा बेगमको फेब्रुअरी २०२० मा मृत्यु भयो। उनले भारतको अलिगढ मुस्लिम विश्वविद्यालयमा अध्ययनरत आफ्नो छोरा बशारत अहमद शाहको खोजीमा साढे दुई दशकसम्म संघर्ष गरिन्। बशारतलाई ७ जनवरी १९९० मा सोपोर क्षेत्रबाट भारतीय अर्धसैनिक केन्द्रीय रिजर्भ पुलिस बलले पक्राउ गरेको थियो।
संयुक्त राष्ट्र संघ र महिला अधिकारका लागि काम गर्ने अन्य विश्वव्यापी निकायहरूले कब्जा गरिएको क्षेत्रमा कश्मीरी आमाहरूको पीडालाई ध्यान दिनै पर्छ, प्रतिवेदनमा भनिएको छ।
